گلند ضدانفجار یک اتصال بسیار قوی و مهر و موم شدهای را ایجاد میکند؛و باعث محافظت کامل تجهیزات الکتریکی میشود. زیرا ساختاری را ایجاد میکند که از ورود هر چیز خارجی با هر نوع و جنسی به داخل تجهیزات جلوگیری میکند؛ همچنین از کشیده شدن و پیچ خوردگی اتصالات جلوگیری میکند.
بنابراین میتوانیم بگوییم که در هر محیطی که احتمال افزایش حرارت و ایجاد جرقه و درنهایت آتشسوزی وجود دارد؛ حتما بایدکابل ها و سیمکشی های تجهیزات و سیستم ها با استفاده از گلندضدانفجار ایمن شدهباشند؛ تا از آسیب های احتمالی در امان باشیم. در ادامه انواع گلند ضدانفجار و ویژگی ها و کاربردهای آن را مطالعه کنید.
برای اتصال ابتدا و انتهای کابلها به تجهیزات الکتریکی، قطعهای به نام گلند یا رابط کابل طراحی شدهاست؛ که به عنوان یک رابط در قسمت ورودی کابل ها به داخل تابلو های برق یا جعبههای تقسیم و دیگر تجهیزات الکتریکی، قرار میگیرد، و به افزایش ایمنی کابلها کمک بسیار زیادی میکند.
گلندها از صدمات احتمالی به روکش کابلها جلوگیری میکنند. یکی از صدمات جدی که در صورت عدم استفاده از گلند بر روی کابل ها اتفاق میافتد؛ زخمی کردن روکش کابلها توسط لبه ی تیز تابلو میباشد؛ که این موضوع ضمن کاهش استقامت و عمر کابلها، باعث کاهش عمر تابلو ها به دلیل عدم حفاظت درست از آنها میشود.
گلند ضدانفجار از 5 تا 7 لایهی محافظتی ساخته شدهاست؛ و انتقال جریان الکتریسیته را به راحتی میسر میکند؛ و بنابراین با مقاوت بالا در برابر عوامل خارجی، مانع از بروز آتشسوزی و انفجار میشود.
به طور کلی به محیطهای دارای گاز قابل اشتعال zone گفته میشود. و برای آشنایی با درجه بندی محیط های مستعد آتشسوزی ؛ زون ها را به سه دسته تقسیم میکنند؛ که عبارتند از:
از گلندهای ضدانفجار در بسیاری از صنایع، مراکز و شرکتها استفاده میشود. لیستی از آنها عبارتند از:
گلندها از اجزای مختلفی تشکیل شده اند که در ادامه به آنها میپردازیم.
گلند کابل ضدانفجار که با نام تجاری Explosion-proof cable gland در دنیا شناخته میشود؛ در انواع مختلفی از نظر جنس، سایز و … تولید و عرضه میشود؛ که در ادامه به آن میپردازیم.
گلند آرموردار EX بر روی کابلهای آرموردار (کابل های AWA و SWA ) قابل استفاده است. کابلهای آرموردار به آن دسته از کابلهایی گفته میشود که دارای یک لایهی محافظتی از جنس فولاد هستند؛ و وظیفهی آن حفاظت از کابل در برابر فشارهای فیزیکی احتمالی است.
گلند بدون آرمور XE بر روی کابل های بدون آرمور و بدون محافظ قرار میگیرد. گلندهای بدون آرمور دارای یک قسمت کابلگیر میباشند و در نمونه های خاص به صورت سفارشی میتوان گلند ضدانفجار با درجه حفاظت IP 68 تهیه نمود که دو قسمت کابل را محکم میکند.
گلندهای ضدانفجار برای اینکه بتوانند برای اندازههای مختلف کابل برق قابل استفاده باشند؛ درسایزهای مختلفی تولید میشوند. بنابراین انتخاب سایز گلندEX براساس قطر کابل انجام میشود. اندازههای گلندهای موجود در بازار به صورت زیر است:
گلندهای پلاستیکی از جنس پلاستیک پولیمر یا پلیآمید میباشند؛ و امروزه به عنوان پرمصرفترین گلندها به شمار میروند. چرا که برای زونهای 1 و 2 بسیار کربردی هستند. همچنین در برابر مواد خورنده مانند گریس، اسیدهایضعیف و آبنمک بسیار مقاوم بوده؛ و در محیط های بیرون، مانع از نفوذ ذرات گرد وغبار، آب باران و برف به داخل میشود.
این نوع از گلندها در انواع کابل قدرت، کابل کنترل و ابزار دقیق کاربرد دارد.گلندهای پلاستیکی دارای درجه محافظتی IP68 میباشد و همچنین قابلیت انعطاف بالایی دارند؛ و در رنگ ها و سایزهای متفاوت، در بازار وجود دارند.
رنگبندی آنها بر اساس قطر و سایز رزوه انجام میشود و در رنگهای آبی، قرمز، سفید، مشکی و خاکستری روشن و تیره موجود میباشند. همچنین انواع گلندهای پلاستیکی براساس کاربرد آن ها در بازار وجود دارد که عبارتند از:
نوع دیگری از گلندهای پلاستیکی به نام گلندهای PVC وجود دارند که از انعطاف پذیری و مقاومت بسیار بالایی برخوردارند و بسیار سبک هستند؛ و در محیط های سخت داخلی وبیرونی بسیار کاربردی هستند.
گلند برنجی از دسته گلندهای فلزی است؛ که از آلیاژ برنج، یعنی ترکیب مس و روی ساخته شدهاست. و همچنین روکشی از فلز نیکل به روی آن کشیده شدهاست. از ویژگی های این نوع از گلندها میتوان به موارد زیراشاره کرد:
این نوع از گلندها از دسته گلندهای فلزی هستند؛ که از جنس استنلس استیل یا همان فولادضدزنگ ساخته شدهاند. گلند فولاد ضد زنگ به دلیل جنس آن، یک نوع غلاف عایق بندی شده و همچنین آب بندی شده به شمار میرود. ویژگی های بارز گلند فولاد ضد زنگ عبارتند از:
از آنجایی که نمونههای فلزی گلندهای ضدانفجار در محیط های آزاد دچار زنگ زدگی شدند، تولید کنندگان نوعی از گلندها را با جنس آلومینیومی ساختند که در هر دو محیط داخلی و باز کاربرد داشته باشند. گلندهای کابل آلومینیومی با درجه حفاظتی IP40، دارای مقاومت بسیار بالایی در برابر رطوبت، حرارت، گردو غبار و فشار زیاد هستند.
این کابل ها در واقع تکمیل کنندهی لوله های فلکسی هستند که از مهمترین و پرکاربردترین تجهیزات در فضای باز با تابش نور خورشید و بارش باران و برف است.به طور دقیقتر میتوانیم بگوییم که گلندهای آلومینیومی رابط لوله های فلکسی و تابلو یا جعبه تقسیم هستند. از این رو به گلندهای آلومینیمی گلندهای فلکسی یا دوپیچ گفته میشود. البته گلند های تک پیچ هم در بازار موجود است.
قبل از این که در مورد سایز های گلندها و رزوه آنها توضیح بدهیم لازم میدانیم یک تعریف کلی از رزوه داسته باشیم؛ تا متوجه شویم که رزوه دقیقا چیست؟
رزوه ها بر اساس معیار های متفاوتی دسته بندی میشود که عبارتند از:
همچنین انواع استانداردهای رزوه بر اساس کشور های مختلف از جمله استاندارد اروپا بریتانیا (BSP)، استاندارد آمریکا (NPT)، استاندارد آمریکا بریتانیا کانادا (UNF) و استاندارد رزوه ایزومتریک (M) موجود میباشد که اساس سایز بندی گلندها به شمار میرود؛ و در ادامه به آنها میپردازیم.
گلند PG بر طبق استاندارد «DIN 40430» کشور آلمان تولید شدهاست؛ و در هر دو نوع گلندهای فلزی و پلاستیکی موجود میباشد. وقتی بر روی گلندهای PG نگاه میکنیم، بعد از PG یک عدد بر حسب میلیمتر نوشته شده است؛ که نشاندهندهی حداکثر قطر کابل عبوری از آن گلند است. گلندهای فلزی PG در هر دو نوع رزوه بلند و کوتاه وجود دارد و ویژگی های آن به شرح زیر است:
این نوع از گلندها براساس سایز رزوه که بر روی تابلو یا جعبه تقسیم است؛ کد گذاری و دسته بندی میشوند. بر روی گلندهای متریک، عددی بعد از M نمایش داده شدهاست؛ که در واقع سایز قطر خارجی رزوه بر اساس میلیمتر است. این گلند ها بر اساس استاندارد ISO (سازمان بینالمللی استانداردسازی) ساخته شدهاست؛ و از متداول ترین نوع رزوه پیچها میباشد. همچنین سایز بندی گلندهای متریک در هر دو جنس گلندهای فلزی و پلاستیکی موجود است.
این نوع از گلندها که طبق استانداردهای بین المللی لوله و اتصالات آمریکا (NPT) تولید شدهاند؛ بر اساس اینچ سایزبندی میشوند. مانند آنچه در بالا گفته شد؛ عدد بعد از NPT نشان دهندهی قطر خارجی پیچ بر حسب اینچ است. گلندهای نوع NPT در دو نوع صاف و مخروطی در دسترس هستند؛ و مقاومت، استحکام و قابلیت آب بندی بسیار بالایی دارند.
این نوع از گلندها طبق استانداردهای BSP (استاندارد اروپا، بریتانیا) پیچ ها میباشد؛ و روش اتصال رزوه در گلندهای نوع G به صورت نر و مادگی است. هچنین همانطور که میدانید روی این نوع از گلندها عددی بعد از نشانه G نوشته شده است؛ که این عدد قطر خارجی پیچ را بر حسب اینچ نمایش میدهد.