چراغ قوه ضد انفجار با توجه به ویژگی‌ها و عملکرد، در مکان‌ها و شرایط خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد که از این موارد می‌توان به صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، معادن، میادین گازی، سکوهای نفتی و موارد مورد استفاده برای آتش نشان ها اشاره کرد. با توجه به اینکه چراغ قوه‌های ضد انفجار در مکان‌ها و شرایط ویژه به کار می‌روند؛ قبل از انتخاب باید به طور کامل بررسی شوند و بر اساس نیاز مصرف کننده، خریداری شوند. موضوع این مقاله راهنمای انتخاب چراغ قوه ضد انفجار است که در خصوص نحوه انتخاب چراغ قوه مناسب برای مصارف گوناگون اطلاعات جامعی خواهیم داد.

پارامترهای تاثیرگذار در انتخاب چراغ قوه ضد انفجار

• قابلیت کاربرد در شرایط مختلف (انواع چراغ قوه)
• وزن و اندازه چراغ قوه
• لامپ و توان روشنایی چراغ قوه
• حالت های مختلف نوردهی
• نوع باتری
• درجه حفاظت
• قیمت چراغ قوه

برای انتخاب چراغ قوه ضدانفجار باید به این موارد به خوبی توجه کنیم؛ تا مطمئن باشیم که چراغ قوه انتخابی ما دقیقا متناسب با نیاز ما است. در ادامه هر یک از این پارامترها را به صورت جداگانه توضیح خواهیم داد.

انتخاب چراغ قوه ضد انفجار بر اساس کاربرد در شرایط مختلف

یکی از مسائلی که برای ما بسیار اهمیت دارد و باید قبل از خریداری چراغ قوه ضدانفجار مورد بررسی قرار بگیرد؛ هدف شما از خرید چراغ قوه است. این که چراغ قوه برای شما چه کاربردی دارد؟ و شما قصد استفاده از آن را در کجا و در چه شرایطی دارید؟

چراغ قوه‌های ضدانفجار از نظر کاربر و شرایط استفاده به دو دسته‌ کلی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

• چراغ قوه گروهی یا دستی
• چراغ قوه انفرادی (هدلایت یا چراغ پیشانی)

لازم به ذکر است که این دسته‌بندی به صورت کلی می‌باشد و هرکدام از آن‌ها، خود شامل انواع گوناگونی هستند. در ادامه توضیحاتی درمورد هریک از آن‌ها ارائه می‌دهیم.

چراغ قوه گروهی یا دستی (Hand Lamp)

این مدل از چراغ قوه‌های ضدانفجار به دلیل نحوه حمل، میزان و شکل نوردهی بسیار کاربردی هستند. این چراغ قوه ها به دلیل داشتن دو منبع نور (دید فضای جلو و دید جلوی پا) معمولا در معادن استفاده می‌شوند. البته آتش نشان‌ها هم از این مدل چراغ قوه بسیار استفاده می‌کنند. در بعضی از مدل‌ها، این چراغ قوه‌ها قابلیت نصب بر روی پایه را دارند که در زمان تعمیرات، رنگ آمیزی و تمیزکردن مخازن مواد شیمیایی کاربرد بسیار زیادی دارند.

معمولا باتری‌های چراغ قوه‌های دستی به خاطر مصرف بالا، به صورت شارژی هستند. همچنین به دلیل وزن بیشتر آن‌ها نسبت به انواع مختلف چراغ قوه، برخی از مدل‌های دستی مانند چراغ قوه ضد انفجار HRD305 وارم دارای بند قابل حمل نیز هستند. 

چراغ قوه انفرادی

یکی از پرکاربردترین چراغ قوه‌های انفرادی که توسط قشر زیادی از افراد استفاده می‌شود، چراغ پیشانی یا هدلایت در دو نوع ضد انفجار و معمولی است.

چراغ پیشانی (Head Light)

این مدل از چراغ قوه‌های ضد انفجار از ابعاد بسیار کوچکی برخوردار هستند که یا روی کلاه ایمنی و یا روی سر قرار می‌گیرند. چراغ پیشانی‌های ضد انفجار در معادن و میادین گازی استفاده می‌شود که البته آتش نشان‌ها نیز از این مدل چراغ قوه استفاه می‌کنند و روی کلاه ایمنی خود نصب می‌کنند تا مانع عملکرد آن‌ها در حین عملیات نشود.

چراغ پیشانی‌های معمولی که ضد انفجار نیستند، بیشتر توسط ورزشکاران، کوهنوردان و طبیعت‌گردان به دلیل حمل آسان و نوردهی مناسب مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مدل از چراغ قوه‌ها با اینکه به صورت ثابت بر روی پیشانی یا کلاه ایمنی نصب می‌شوند اما دارای میدان نور متفاوت به دلیل قابلیت حرکت هستند. همچنین این چراغ قوه‌ها هم به صورت شارژی و هم به صورت باتری قابل تعویض تامین انرژی می‌شوند.

انتخاب چراغ قوه ضد انفجار بر اساس وزن و اندازه

پارامتر بعدی وزن و اندازه چراغ قوه ضد انفجار است. پس از آنکه مشخص کردید که می‌خواهید چراغ قوه را در چه شرایط و محیطی مورد استفاده قرار دهید؛ لازم است به این نکته توجه کنید که این چراغ قوه باید دارای اندازه و وزنی باشد که هم قابل حمل باشد و هم اینکه حمل آن شما را خسته نکند. به عبارتی دیگر باید وزن آن متناسب با کاری که می‌خواهید انجام دهید باشد.

همچنین در خصوص اندازه چراغ قوه ضد انفجار، باید نوع و کارایی آن نیز مورد توجه قرار بگیرد. از لحاظ اندازه، چراغ قوه انواع مختلف دارد از جمله :

چراغ قوه قلمی (Pen)

این نوع از چراغ قوه‌های ضد انفجار به دلیل ابعاد کوچکی که دارند؛ به صورت معمول در کنار کلاه ایمنی قرار می‌گیرند. و یا اینکه برای کارهایی که فضای نسبتا کوچکی وجود داشته باشد و نیاز به چراغ قوه باشد، کاربرد دارند. به عبارت دیگر می‌توان گفت چراغ قوه‌های قلمی کاربرد بازرسی نیز دارند.

این مدل از چراغ قوه ها با توجه به نوع کاربردشان، دارای تعداد لامپ‌های ال ای دی متغیری هستند. همچنین دارای باتری قابل تعویض می‌باشند. بنابراین به دلیل حجم پایین مصرف و صرفه جویی در هزینه تمام شده، استفاده از آن‌ها بسیار کاربردی و مقرون به صرفه می‌باشد.

این مدل چراغ قوه در واقع همان مدل کلاسیک است که از ابتدا طراحی شده است. و فقط قابلیت حمل با دست را دارا است. از وزن نسبتا کمی یرخوردار است و بسیار خوش دست است. در طراحی آن‌ها برای انگشت‌ها جایی طراحی شده‌است تا چراغ قوه راحت‌تر در داخل دست قرار بگیرد. همچنین در این نوع از چراغ قوه ها می‌توان از باتری‌های شارژی و یا قابل تعویض استفاده کرد.

چراغ قوه آتش نشان ها

این مدل از چراغ قوه‌های ضد انفجار به دلیل زاویه نور 90 درجه نسبت به دسته چراغ قوه، بر روی لباس (قسمت سینه) وصل می‌شوند. معمولا آتش نشان‌ها یا معدن چی‌ها از این چراغ قوه‌ها به دلیل نحوه حمل و آزادی عملکرد بسیار خوب آن استفاده می‌کنند. باتری این مدل از چراغ قوه های ضد انفجار هم به صورت شارژی و هم به صورت باتری قابل تعویض استفاده می‌شوند.

برای انتخاب چراغ قوه با بهترین نور باید به دو پارامتر اساسی، بسیار زیاد توجه کرد. از جمله:

• توان الکتریکی(W)
• شدت روشنایی (لوکس، Lux) 

پارامتر شعاع و فاصله چراغ قوه در میزان نوردهی و انتخاب مدل چراغ قوه ضد انفجار بسیار تاثیرگذار است. همانطور که می‌دانید میزان این پارامترها براساس توان چراغ قوه، سایز رفلکتور و نوع عدسی که در چراغ قوه به کار رفته، بستگی دارد. در ادامه نوع رابطه این پارامترها را با بررسی چند مدل از پرفروش ترین چراغ قوه‌های ضدانفجار توضیح می‌دهیم.

چراغ قوه XT-75 ضد انفجار  (PERFORMANCE، SPOT، FLOOD) از برند ولف

همان طور که در تصویر زیر می‌بینید این مدل از چراغ قوه‌های ضدانفجار دارای دو خروجی نور می باشند. که هر دوی این خروجی‌های نور در فاصله 5 متری مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در واقع می‌توان گفت میزان نوردهی این محصولات در این فاصله کارایی لازم را دارند. در تصویر اول که نور مستقیم را بررسی کرده‌است؛ در فاصله 5 متری نور نقطه ای (Spot) به قطر 30 سانتی متر را خواهیم داشت. این میزان قطر نور در انتهای این تونل نوری 5 متری قرار دارد. در خصوص پخش نور (Fringe) در این فاصله نیز می‌توان گفت در انتهای این تونل نوری 5 متری، پخش نوری به قطر 4.7 متر خواهیم داشت.

در مورد عکس دوم نیز که نور پروژکتور چراغ قوه ضدانفجار را توضیح می‌دهد، می‌توان گفت این نور تا ارتفاع 5 متری به سمت پایین و در انتهای مسیر نوری، فضایی به قطر 2.7 متر را روشن می‌کند.

چراغ قوه TS,TR-35 PERFORMANCE 

در خصوص نور چراغ قوه‌های معمولی دستی نیز با توجه به شکل زیر می توان گفت این چراغ قوه‌ها نیز در فاصله 5 متری کارایی لازم را دارند. یعنی نور نقطه‌ای (Spot) آن‌ها در این فاصله و در انتهای تونل نوری، دایره‌ای به قطر 45 سانتی متر است و در پخش نور (Fringe) آن‌ها نیز در انتهای همین تونل نوری دایره‌ای به قطر 8.4 متر خواهد بود.

این چراغ قوه‌های دستی مدل دیگری نیز دارند که نور این مدل قابلیت چرخش 90 درجه را دارد و میزان روشنایی آن هم همانند مدل ثابت است.

چراغ قوه ضد انفجار HT-400Z0 , 650 PERFORMANCE

این مدل از چراغ قوه‌ها که اصطلاحا به چراغ قوه های ضدانفجار پیشانی نیز معروف هستند، میزان خروجی نورشان در فاصله 2.5 متری بررسی شده است زیرا تا این فاصله کارایی لازم را دارا هستند. همانطور که در دو تصویر زیر میبینید میزان نور دو چراغ پیشانی با کدهای متفاوت آمده که چراغ قوه پیشانی HT-650 در انتهای فاصله 2.5 متری نور نقطه‌ای (Spot) به قطر 1 متر و پخش نوری (Fringe) به قطر 6 متر را دارا است. این در صورتی است که در مدل Ht-400Z0 قطر نور نقطه ای 90 سانتی متر و قطر پخش نور آن 4.5 متر است که در هر مدل با توجه به مشخصات فنی متفاوت است.   

      

توجه داشته‌باشید که هر متر مربع انبار (فضای بسته ) 50 تا 100لومن نور نیاز دارد که این عدد در فضای باز به عدد 30 تا 60 لومن کاهش می‌یابد.

انتخاب چراغ قوه ضد انفجار بر اساس حالت های مختلف نوردهی

پارامتر بعدی حالت‌های مختلف نوردهی است. زمانی شما می‌توانید یک چراغ قوه خوب داشته باشید که چراغ قوه ضدانفجار شما با کمترین حرکت، بیشترین حالت مختلف روشنایی را بدهد. این حالت‌های نوردهی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• چشمک زن
• تک لامپ مستقیم
• تک لامپ زاویه دار
• دو لامپ زاویه دار

چراغ قوه دو لامپ برای آتش نشانان است؛ که هم روبرو و هم پایین و جلوی پای آن‌ها را روشن می‌کند، از حالت چشمک زن هم در داخل تونل‌ها و معادن برای ارسال پیام یا موارد مشابه استفاده می‌کنند.

انتخاب چراغ قوه ضد انفجار بر اساس نوع باتری 

از موارد دیگری که در انتخاب نوع چراغ قوه بسیار اهمیت دارد، باتری چراغ قوه ضد انفجار است که به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

• باتری‌های قابل تعویض
• باتری‌های شارژی

قیمت چراغ قوه‌های شارژی حدودا 5 برابر گرانتر از چراغ قوه‌های باتری خور می‌باشد، و می‌توانند با برق شهر یا برق 24 یا 12 ولت ماشین نیز شارژ شوند. 

در این میان چراغ قوه‌هایی که منبع تغذیه آن‌ها باتری های قابل تعویض است نیز به سه گروه باتری های AAA ,AA ,A تقسیم می‌شوند که نسبت به میزان استفاده و مدل چراغ قوه باید از آن‌ها استفاده کرد.

انتخاب چراغ قوه ضد انفجار بر اساس درجه حفاظت

این پارامتر برای انتخاب چراغ قوه ضدانفجار از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و میزان استقامت چراغ قوه شما در برابر خطرات احتمالی را نشان می دهد، که شامل دو دسته کلی IP و ZONE می‌باشد.

استاندارد IP

IP اصطلاحی در استاندارد IEC 60253 است که بر اساس آن محفظه‌های تجهیزات الکتریکی با کدهای استاندارد IP نشان داده می‌شوند که شامل دو عدد هستند. رقم اول بین 0 تا 6 سطح حفاظت در برابر نفوذ جسم خارجی را نشان می‌دهد و رقم دوم بین 0 تا 8 سطح حفاظت در برابر نفوذ آب ( و نه هیچ مایع دیگر) را مشخص می‌کند . هرچه این دو عدد بالاتر باشند چراغ قوه ضدانفجار مورد نظر در مقابل نفوذ آب و گرد و غبار از حفاظت بالاتری برخوردار است.

بهتر است برای داشتن طول عمر بالاتر از چراغ قوه های ضدانفجاری با درجه حفاظت IP66 به بالا استفاده نمایید.

استاندارد ZONE

چراغ قوه های ضدانفجار مورد استفاده در مناطق گازی پرخطر بر اساس نوع منطقه گازی باید از استانداردهای بین المللی طبعیت کنند که این مناطق به سه گروه ZONE0 و ZONE 1 و ZONE 2 تقسیم‌بندی می‌شوند.

• مناطق عملیاتی ZONE 0

محیطی است که در آن آمیزه‌ای از گاز – هوای قابل انفجار، یا به صورت دائمی و یا برای مدتی طولانی حضور دارد که این میزان بیشتر از 1000 ساعت در سال است.

پیشنهاد می‌شود برای داشتن ایمنی و طول عمر بالاتر از چراغ قوه های زون صفر استفاده نمایید.

• مناطق عملیاتی ZONE 1

محیطی که در آن تحت شرایط عادی امکان دارد که آمیزه ای از گاز و هوای قابل انفجار پدید آید. که این میزان بین 10 تا 1000 ساعت در سال است. چراغ قوه های زون یک از لحاظ قیمت مناسب تر از چراغ قوه های زون صفر می‌باشند .

• مناطق عملیاتی ZONE 2

محیطی که در شرایط عادی مخلوطی از گاز و هوای قابل انفجار در آن وجود ندارد و یا اگر احتمالا پدید آید مدت آن کوتاه خواهد بود و این میزان کمتر از 10 ساعت در سال است.

در مورد غبارها به مانند گازها  سه منطقه مستعد خطر به نام‌های ZONE 20 و ZONE 21 و ZONE 22  تعریف شده که در واقع به ترتیب ZONE های 0 و 1 و 2 در طبقه بندی گازها هستند.

با توجه به این گروه‌بندی محیطی و میزان خطر در این گروها، چراغ قوه‌ای که دارای استاندارد ZONE 0-20 می‌باشد به دلیل استقامت در محیط پرخطرتر می توانیم از آن در محیط هایی با ZONE بندی 1-21 و 2-22 نیز استفاده کنیم. در مورد ZONE 1-21 نیز به همین صورت برای محیطی با گروه بندی 2-22  نیز می توان استفاده کرد اما برعکس این موضوع امکان پذیر نیست.

انتخاب بر اساس قیمت چراغ قوه ضدانفجار

به طور کلی هرچه شرایط و ویژگی‌هایی که برای چراغ قوه های ضد انفجار گفته شد، بیشتر و بهتر باشد آن چراغ قوه قیمت بالاتری دارد. مثلا چراغ قوه های شارژی از نوع باتری خور گران تر است. یا چراغ قوه هایی که شدت روشنایی و توانایی لامپ آن‌ها بالاتر باشد و برای استفاده در زون عملیاتی صفر طراحی شده باشد، نسبت به انواع چراغ قوه ضد انفجار قیمت بالاتری دارد.

با وجود اینکه برخی از این آپشن‌ها باعث می‌شود قیمت چراغ قوه‌ها بالاتر رود، اما مهمترین مساله در انتخاب چراغ قوه ضدانفجار  این است که امنیت جانی شما در هر شرایطی حفظ شود  و این وسیله پاسخگوی نیازهای شما باشد.